რა არის ინვენტარიზაცია?
ბიზნესის მართვის და სწორი სტრატეგიის შემუშავებისთვის მნიშვნელოვანია იმის გაგება, თუ რა აქტივებს ფლობს ორგანიზაცია. აქტივებში იგულისხმება, როგორც ძირითადი საშუალებები, ასევე სასაქონლო მატერიალური მარაგები.
ძირითადი საშუალება არის ისეთი სახის აქტივი, რომელსაც კომპანია იყენებს საქმიანობისთვის, მაგალითად: სკამი, მაგიდა, IT ტექნიკა, კოდნენციონერი და ა.შ. სასაქონლო მატერიალური მარაგი კი არის ისეთი სახის აქტივი, რომელიც კომპანიისთვის არის შემოსავლის წყარო.
პროექტები
ინვენტარიზაციის მომსახურების პაკეტები
ინვენტარიზაციის აუცილებლობა
ნებისმიერი ბიზნესისთვის, ამ ორი სახის აქტივის ინვენტარიზაცია და რეალური ნაშთის გაგება აუცილებელ მნიშვნელობას წარმოადგენს. ძირითადი საშუალებების სწორად აღრიცხვა პირდაპირ არის დაკავშირებული ქონების გადასახადის მართებულად გადახდასთან და იმის კონტროლთან, თუ რომელი ძირითადი საშუალება რა მდგომარეობაშია და რომელ პასუხისმგებელ თანამშრომელს აწერია პროგრამულად.
ძირითადი საშუალებების აღრიცხვა, ასევე კრიტიკულად მნიშვნელოვანია ისეთი ორგანიზაციებისთვის, რომლებსაც აქვთ რამდენიმე ფილიალი. აღრიცხვის სტანდარტების შესაბამისად, რეკომენდებულია, რომ ასეთი სახის აქტივები დაყოფილი იყოს ლოკაციების და ლოკაციებზე პასუხისმგებელი თანამშრომლების, ან დეპარტამენტების შესაბამისად.
ინვენტარიზაცია სასაქონლო მატერიალური მარაგი
რაც შეეხება სასაქონლო მატერიალურ მარაგებს, მათი სწორად აღრიცხვა ნებისმიერი ორგანიზაციისთვის კრიტიკულად მნიშვნელოვანია, რადგან თითო სასაქონლო მატერიალური მარაგი, რომელიც ორგანიზაციას შეიძლება დანაკლისში აღმოაჩნდეს, ორგანიზაციისთვის არის იგივე დაკარგული თანხა.
შესაბამისად მნიშვნელოვანია, რომ ინვენტარიზაცია ჩატარდეს არა კონკრეტულ ნაშთებზე პასუხისმგებელი თანამშრომლების მიერ, არამედ მესამე პირის, დამოუკიდებელი ორგანიზაციის მიერ, რადგან ჩატარებული ინვენტარიზაციის საბოლოო აქტიში, არ იყოს ინტერესთა კონფლიქტი, იყოს დამოუკიდებელი, სანდო და კომპეტენტური ორგანიზაციის მიერ შედგენილი.
კანონი ინვენტარიზაციის შესახებ
საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის N996 ბრძანებით, 2023 წლის საანგარიშო პერიოდიდან, მარტის თვის მოგების გადასახადის ყოველთვიური დეკლარაციის გრაფები ,,სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ნაშთი წლის ბოლოს“ და ,,ძირითადი საშუალებების ნაშთი წლის ბოლოს“ გადასახადის გადამხდელების მიერ შესავსებად გახდა სავალდებულო. შედეგად, გადასახადის გადამხდელებს შეეზღუდებათ მოგების გადასახადის მარტის თვის დეკლარაციის წარდგენა, მარაგების ნაშთის გრაფების შევსების გარეშე.
რა საჭიროა ინვენტარზაცია
ნებისმიერი კატეგორიის ბიზნესისთვის, ჩასატარებელი ინვენტარიზაციის ფორმა, შესაძლოა, სხვადასხვა პრინციპით იყოს შერჩეული.
ძირითადი საშუალებების ინვენტარიზაციის დროს მნიშვნელოვანია იმის გაგება, თუ რა აქტივებს ფლობს ორგანიზაცია, რა მდგომარეობაში იმყოფება ისინი, ნარჩენი მომსახურეობის რა ვადა აქვთ და რა ხარჯების გათვალისწინება არის საჭირო ორგანიზაციის უხარვეზო საქმიანობის გაგრძელებისთვის.
ზემოაღნიშნული პრობლემების გადაწყვეტა, ორგანიზაციის ბუღალტრული აღრიცხვის სანდოობის უზრუნველყოფა და სწორი მენეჯერული აღწერა, მოითხოვს ძირითადი საშუალებების ინვენტარიზაციას.
ძირითადი საშუალებების მომსახურების შინაარსი:
- ობიექტის ინსპექტირება
- ძირითადი საშუალებების დათვლა
- ძირითადი საშუალებების დასტიკერება
- ძირითადი საშუალებების დასურათება
- ფილიალების მიხედვით დაყოფა
- ინვენტარიზაციის საბოლოო შედეგების მიხედვით ფაილის მომზადება
- ჩატარებული ინვენტარიზაციის საბოლოო ფაილის მიხედვით ძირითადი საშუალებების მეჩინგი
- ძირითადი საშუალებების ობიექტების მიხედვით ფაილში განაწილება
- ინვენტარის შესაბამის პიროვნებებზე დაწერა
- ინვენტარიზაციის ბრძანება – შედგენა
- ძირითადი საშუალებების ინვენტარიზაციის აქტი – შედგენა
- ინვენტარიზაციის ოქმი – შედგენაც
ძირითადი საშუალების დამახასიათებელი შემდგომი პარამეტრების შემოწმება და დაზუსტება
- დასახელება
- საინვენტარო ნომერი
- გამოშვების წელი
- შეძენის, ექსპლუატაციის წელი
- ადგილმდებარეობა
- მოდელი, ტიპი
- სიმძლავრე, ზომა, რაოდენობა, წონა
- საქარხნო ნომერი
- ძირითადი საშუალების ტიპზე დამოკიდებულად, სხვა პარამეტრების დაზუსტება
კომპანიები, რომლებიც ვაჭრობენ სასაქონლო მატერიალური მარაგებით, მნიშვნელოვანია, აღრიცხვას საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისად ახორციელებდნენ. ისინი როგორც იმპორტს, ასევე ადგილობრივ შესყიდვას, დოკუმენტაციის და ფაქტობრივ ნაშთის ერთმანეთთან შედარებით უნდა აწარმოებდნენ.
საცალო ვაჭრობის სექტორში, ხშირია დანაკლისები, რისი მიზეზიც ხშირად ამოუხსნელი რჩება. ასეთ შემთხვევაში რეკომენდირებულია თავდაპირველი, გენერალური ინვენტარიზაციის ჩატარება და შემდეგ ტესტური ინვენტარიზაციებით ნაშთების კონტროლი.
სასაქონლო მატერიალური მარაგების აღრიცხვის შინაარსი
- ობიექტის ინსპექტირება
- სასაქონლო მატერიალური მარაგების განლაგების შესწავლა
- სასაქონლო მატერიალური მარაგების გენერალური ინვენტარიზაციის ჩატარება
- სასაქონლო მატერიალური მარაგების ტესტური კონტროლი
- სასაქონლო მატერიალურ მარაგებზე პასუხისმგებელი პირების კონტროლი
- ინვენტარიზაციის საბოლოო შედეგების მიხედვით ზედმეტობისა და დანაკლისის გამოვლენა
- ინვენტარიზაციის აქტის ფორმა – შედგენა
როგორ ჩავატაროთ ინვენტარიზაცია
ინვენტარიზაციის ჩატარებამდე უნდა განისაზღვროს მისი ჩატარების მიზანი. როდესაც გაირკვევა, თუ რის გამო ჭირდება ორგანიზაციას ინვენტარიზაციის ჩატარება, ამის შემდეგ იგეგმება ობიექტზე ვიზიტი და ინვენტერის მხრიდან იწყება მოკვლევა. პარალელუად ჩვენ ვითხოვთ ბუღალტერიისგან და ადმინისტრაციისგან შემდეგ ინფორმაციას:
- ძირითადი საშუალებების პროგრამულ ნაშთს;
- სასაქონლო მატერიალური მარაგების პროგრამულ ნაშთს;
- ლოკაციების რაოდენობას და მისამართებს;
- ორგანიზაციის მხრიდან ნაშთებზე პასუხისმგებელი პირების რაოდენობას და საკონტაქტოებს;
ამ ინფორმაციების მოწოდების შემდეგ, ჩვენ ვიწყებთ ინვენტარიზაციის პროცესს რაც შედგება შემდეგი დეტალებისგან:
- ფაქტობრივი ძირითადი საშუალებების ინვენტარიზაცია;
- ფაქტობრივი სასაქონლო მატერიალური მარაგების ინვენტარიზაცია;
- აქტივების დასტიკერება;
- აქტივების დასურათება;
- აქტივების ლოკაციების მიხედვით დაყოფა;
- IT ტექნიკის შესაბამის პასუხისმგებელ პირებზე გაწერა;
- ჯგუფების და ქვეჯგუფების შედგენა;
- ფაქტობრივი და პროგრამული ნაშთის შედარება;
- ინვენტარიზაციის აქტის შედგენა;
- საბოლოო შედეგების მიხედვით რეპორტის მომზადება.
მომსახურების მისაღებად გთხოვთ დაგვიკავშირდეთ
ინვენტარიზაციის ჩატარების წესი
ინვენტარიზაციას ყველა ბიზნეს სეგმენტისთვის სხვადასხვა ჩატარების წესი აქვს. ინვენტარიზაციის ჩატარებამდე, ორგანიზაციის მხრიდან განსაზღვრული უნდა იყოს შემდეგი საკითხები:
- ინვენტარიზაციის მიზანი
- ინვენტარიზაციის ჩატარების პერიოდულობა
- ინვენტარიზაციის ჩატარების სარეკომენდაციო ვადები
- ინვენტარიზაციის ჩატარების საერთო წესები
- საინვენტარიზაციო კომისიის პასუხისმგებლობა
- საინვენტარიზაციო კომისიის ვალდებულება
- ფაქტობრივი ნაშთების შემოწმების პროცედურები
- ძირითადი აქტივების ინვენტარიზაცია
- მატერიალური მარაგების ინვენტარიზაცია
- კულტივირებული აქტივების ინვენტარიზაცია
- ფინანსური აქტივების ინვენტარიზაცია
- ფინანსური მოთხოვნებისა და ვალდებულებების ინვენტარიზაცია
- ინვენტარიზაციის შედარების უწყისების შედგენა
- ინვენტარიზაციისას გამოვლენილი სხვაობების რეგულირებისა და შედეგების გაფორმების წესი
ინვენტარიზაციის ჩატარების სარეკომენდაციო პერიოდი
თუ ორგანიზაციაში ჩასატარებელია მხოლოდ ძირითადი საშუალებების ინვენტარიზაცია, მაშინ ინვენტერისგან რეკომენდაციაა მისი წელიწადში ერთხელ ჩატარება. ამ შემთხვევაში გააჩნია ბიზნესის სპეციფიკას, მაგალითად: თუ ორგანიზაცია არის, სასწავლო დაწესებულება, ჰორეკა ბიზნესი ან რაიმე ისეთი სახის ბიზნესი, რომელიც არის სეზონური, მაშინ პერიოდი უნდა შეირჩეს მისი ნაკლებად დატვირთულობიდან გამომდინარე. სკოლის, უნივერსიტეტის, ბაღის და მსგავსი სასწავლო დაწესებულების ინვენტარიზაცია, უნდა მოხდეს დასვენების, არდადეგების პერიოდში. ჰორეკა ბიზნესის ინვენტარიზაცია, კი ისეთ პერიოდში, როდესაც სასტუმრო ან რესტორნის დატვირთულობა არის არის ნახევარი ან 30%.
თუ ორგანიზაციაში ჩასატარებელია სასაქონლო მატერიალური მარაგების ინვენტარიზაცია, მაშინ უმჯობესია შევარჩიოთ ისეთი პერიოდი, როდესაც მარაგების რეალიზაცია და ბრუნვა ნაკლებია, ასევე გასათვალისწინებელია, რომ არ იყოს იმპორტები და ადგილობრივი შესყიდვები.